लोकसेवा सहयोगी सामग्री : बैंकिङ विशेष

लोकसेवा सहयोगी सामग्री अन्तर्गत आज हामी बैंकिङ विशेष सामग्रीहरू प्रस्तुत गर्दैछौं।

वित्तीय व्यवस्थापन कुनै पनि संस्थाको लागि आधारशिला हो। नेपालको सरकारी र निजी क्षेत्रका संस्थाहरूले लेखा प्रणालीलाई व्यवस्थित र पारदर्शी बनाउन अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका मापदण्डहरू प्रयोग गर्दै आएका छन्। यसै सन्दर्भमा, बैंकिङ प्रणालीमा हुने कारोबारहरूको सही र समयमै अभिलेख राख्नका लागि बहिखाता, गोश्वार भौचर, बैंक नगदी कितावजस्ता वित्तीय साधनहरू प्रयोग गरिन्छ। वित्तीय निर्णयको प्रभावकारिता बढाउन र पारदर्शिता कायम गर्न यस्ता साधनहरूको भूमिका अति महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।

लोकसेवा तयारी गरिरहेका विद्यार्थी तथा कर्मचारीका लागि बैंकिङसम्बन्धी ज्ञान र जानकारी अनिवार्य बन्दै गएको छ। यो ज्ञानले उनीहरूको वित्तीय व्यवस्थापनसँग सम्बन्धित प्रतिस्पर्धात्मक परीक्षाहरूमा सफल हुन मद्दत पुर्याउँछ। यसै पृष्ठभूमिमा, आज हामी लोकसेवा सहयोगी सामग्री अन्तर्गत बैंकिङ विशेष सामग्रीहरू प्रस्तुत गर्दैछौं।

आज प्रस्तुत गरिएका प्रमुख विषयहरू:

१. बहिखाता: परिचय र महत्व

बहिखाता (Ledger Account) कुनै पनि संस्थामा वित्तीय अभिलेख व्यवस्थित रूपमा राख्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसमा विभिन्न कारोबारहरूलाई मिति अनुसार अभिलेखित गरी सम्पत्ति, दायित्व, आम्दानी र खर्चको अभिलेख राखिन्छ। संस्थाको वित्तीय स्थितिको सम्पूर्ण जानकारी एकै ठाँउमा दिन बहिखाताले सघाउँछ।

२. लेखा र अभिलेखन प्रणालीबीचको फरक

अभिलेखन (Book Keeping)ले सामान्य वित्तीय कारोबारहरूको अभिलेख राख्छ भने लेखा (Accounting) प्रणालीले यी अभिलेखहरूको विश्लेषण गरेर वित्तीय विवरण र निर्णय लिनमा मद्दत पुर्याउँछ। लेखा प्रणालीमा विस्तृत वित्तीय विश्लेषण समावेश हुन्छ भने अभिलेखन सामान्यतया रेकर्ड राख्ने प्रक्रियामा सीमित हुन्छ।

३. गोश्वार भौचर: परिचय र विशेषताहरू

गोश्वार भौचर (Journal Voucher) वित्तीय कारोबारहरूको प्रारम्भिक अभिलेख राख्नका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसमा प्रत्येक कारोबारलाई छुट्टाछुट्टै डेबिट र क्रेडिटको आधारमा अभिलेखित गरिन्छ। यो वित्तीय विवरणहरूको सन्तुलन परीक्षण गर्न र लेखा प्रणालीलाई व्यवस्थित राख्न प्रयोग गरिने महत्त्वपूर्ण दस्तावेज हो।

४. बैंक नगदी कितावको परिचय र महत्व

बैंक नगदी किताव (Bank Cash Book) कार्यालयमा प्राप्त नगद र बैंक कारोवारहरूको अभिलेख राख्ने फारम हो। यसले नगदको दुरुपयोग रोक्न र वित्तीय पारदर्शिता कायम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। बैंक नगदी कितावबाट कार्यालयको नगद र बैंक मौज्दातको यथार्थ जानकारी प्राप्त गर्न सकिन्छ।

५. NAS र NFRS बीचको तुलना

NAS (Nepal Accounting Standards) र NFRS (Nepal Financial Reporting Standards) नेपालमा प्रयोग हुने लेखा मापदण्डहरू हुन्। NAS स्थानीय मापदण्डमा आधारित छ भने NFRS अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डमा। निजी तथा व्यवसायिक संस्थाहरूले NFRS प्रयोग गर्छन् भने सरकारी तथा गैर-नाफामूलक संस्थाहरूले NAS लाई प्राथमिकता दिन्छन्।

६. बैंक हिसाव मिलान विवरण: परिचय र महत्व

बैंक हिसाव मिलान विवरण (Bank Reconciliation Statement) बैंक र कार्यालय बीचको लेनदेनको फरक पत्ता लगाउन तयार गरिन्छ। यसले बैंक र कार्यालयमा राखिएका खाताहरूको असमानता पत्ता लगाएर आर्थिक पारदर्शिता र सही वित्तीय निर्णय गर्न सहयोग पुर्याउँछ।

यहाँ प्रस्तुत सामग्रीले लोकसेवा तयारीमा रहेका विद्यार्थीहरूलाई बैंकिङ प्रणालीको आधारभूत ज्ञान दिन मद्दत पुर्याउँछ। यसले लेखा प्रणाली, वित्तीय साधनहरूको प्रयोग, र सही वित्तीय निर्णय लिन महत्त्वपूर्ण जानकारी प्रदान गर्दछ।

ईप्रेस मिडिया, ११ असोज, २०८१

पुरा पढ्नुहोस

लोकसेवा सहयोगी सामग्री अन्तर्गत: बैंकिङ्ग विषयको अध्ययन

आज हामी “प्रभावकारी निक्षेप परिचालनका उपायहरू: नेपाल बैंकिङ्ग क्षेत्रको आवश्यक अभ्यास” विषयलाई लिएका छौं। बैंकिङ्ग क्षेत्रको स्थायित्व र आर्थिक विकासका लागि निक्षेप परिचालन अत्यन्त महत्त्वपूर्ण पक्ष हो। यसमा सुधार र नयाँ उपायहरू ल्याएर बैंकिङ्ग प्रणालीलाई थप प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ। प्रस्तुत सामग्रीमा बैंकिङ्ग निक्षेप परिचालनका रणनीतिहरू, चुनौतीहरू, र सुधारका उपायहरूबारे विस्तृतमा चर्चा गरिएको छ।

प्रभावकारी निक्षेप परिचालनका उपायहरू: नेपाल बैंकिङ्ग क्षेत्रको आवश्यक अभ्यास

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रले विगत केही वर्षमा उल्लेख्य प्रगति गरेको छ। विशेष गरी निक्षेप परिचालन प्रणालीलाई व्यवस्थित गर्दै बैंकहरूमा नयाँ उपायहरू अवलम्बन गरिएका छन्। निक्षेप परिचालन भनेको बैंकिङ्ग सेवाको आधारभूत प्रक्रिया हो, जसले बैंकहरूलाई वित्तीय स्रोतलाई परिचालन गर्न मद्दत गर्छ।

१. निक्षेप परिचालनको महत्त्व

बैंकहरूमा भएको निक्षेपलाई उत्पादक क्षेत्रमा लगानी गरेर आय सृजनामा सहयोग पुर्‍याउनु नै निक्षेप परिचालनको मुख्य लक्ष्य हो। यसको महत्त्व यस प्रकार छ:

  • वित्तीय स्थायित्व: बैंकहरूको निक्षेप परिचालन प्रणालीले ग्राहकको बचत सुरक्षित राख्छ र अर्थतन्त्रमा स्थिरता दिन्छ।
  • अर्थतन्त्रको विकास: बैंकले संकलित निक्षेपलाई ऋणको रूपमा उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी गर्छन् जसले अर्थतन्त्रको विकासमा योगदान पुर्‍याउँछ।
  • उपभोक्तामा विश्वास: प्रभावकारी निक्षेप परिचालनले उपभोक्ताको विश्वास बढाउँछ, जसले गर्दा बैंकमा बढी निक्षेप वृद्धि हुन्छ।

२. निक्षेप परिचालनका चुनौतीहरू

नेपालमा निक्षेप परिचालनका विभिन्न चुनौतीहरू छन्:

  • ग्रामीण पहुँचको कमी: अझै पनि ग्रामीण क्षेत्रमा बैंकिङ्ग सेवाहरूको पहुँच कमजोर छ।
  • डिजिटाइजेसनको कमी: नेपालमा बैंकिङ्ग सेवामा प्रविधि प्रयोग गर्ने दर कम छ, जसले गर्दा प्रभावकारी सेवा पुर्‍याउन कठिन हुन्छ।
  • ब्याजदर उतारचढाव: ब्याजदरको अनिश्चितताले ग्राहकलाई लामो समयका लागि बैंकिङ्ग सेवामा आकर्षित गर्न कठिनाइ हुन्छ।

३. प्रभावकारी निक्षेप परिचालनका उपायहरू

निक्षेप परिचालनलाई प्रभावकारी बनाउन निम्न उपायहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:

  • विस्तारित बैंकिङ्ग सेवा: बैंकहरूले आफ्ना सेवा विस्तार गर्दै ग्रामीण क्षेत्रसम्म बैंकिङ्ग पहुँच पुर्‍याउनु आवश्यक छ।
  • डिजिटल बैंकिङ्ग: डिजिटल बैंकिङ्ग सेवाहरूलाई व्यापक बनाउँदै, सहज पहुँचका लागि मोबाइल बैंकिङ्ग, एटीएम सेवा र इन्टरनेट बैंकिङ्गलाई प्राथमिकता दिनु आवश्यक छ।
  • ग्राहकमैत्री नीति: बैंकहरूले आफ्ना ग्राहकका आवश्यकतालाई ध्यानमा राखी सहज र सरल नीति लागू गर्नुपर्छ।

४. बैंक खाता खोल्दा ध्यान दिनुपर्ने पक्षहरू

बैंक खाता खोल्दा विभिन्न पक्षहरू विचार गर्नुपर्छ:

  • खाताको प्रकार: खाता खोल्नु अघि कुन खाता उपयुक्त हो भन्ने निर्धारण गर्नुपर्छ।
  • सेवाशुल्क: खातामा लाग्ने विभिन्न शुल्क र न्यूनतम मौज्दातको बारेमा जानकारी लिने।
  • ग्राहक सेवा: बैंकको ग्राहक सेवा कस्तो छ भन्ने कुरा महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
  • सुरक्षा उपायहरू: खाताको सुरक्षाको लागि बैंकले कस्तो नीति अपनाएको छ भन्ने जानकारी लिनु आवश्यक छ।

बैंकिङ्ग निक्षेप परिचालन भनेको बैंकिङ्ग प्रणालीको आधारभूत अङ्ग हो। यसको सुधार र विस्तारले बैंकिङ्ग क्षेत्रलाई मात्र होइन, सम्पूर्ण अर्थतन्त्रलाई पनि सुदृढ पार्न मद्दत पुर्‍याउँछ।

ePress Media
असोज १०, 2081

पुरा पढ्नुहोस

लोकसेवा तयारीका लागि सहायक सामग्री: लोकसेवा प्रश्न-उत्तर सङ्ग्रह

लोकसेवा आयोगको परीक्षा नेपालमा सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न इच्छुक व्यक्तिहरूका लागि एक महत्त्वपूर्ण अवसर हो। तयारीमा धेरै मेहनत र सही अध्ययन सामग्री आवश्यक पर्छ। यस समाचारमा हामीले लोकसेवा तयारी गरिरहेका विद्यार्थीहरूको सहायताका लागि २० महत्त्वपूर्ण प्रश्न-उत्तरहरूको सङ्ग्रह प्रस्तुत गरेका छौँ। यो सङ्ग्रहले परीक्षा तयारीमा सहयोग पुग्नेछ।

लोकसेवा आयोग (Public Service Commission – PSC): परिचय

लोकसेवा आयोग (लोकसेवा) नेपालको सबैभन्दा पुरानो र महत्वपूर्ण संवैधानिक निकाय हो, जसको स्थापना वि.सं. २००८ मा भएको थियो। यसको प्रमुख उद्देश्य नेपाल सरकारका विभिन्न निकायहरूमा जनशक्ति भर्ना गर्न निष्पक्ष, पारदर्शी र प्रतिस्पर्धात्मक प्रक्रिया लागू गर्नु हो। लोकसेवा परीक्षा नेपालमा सरकारी सेवामा प्रवेश गर्न चाहने व्यक्तिहरूका लागि अत्यावश्यक परीक्षा हो। यस आयोगले संघीय, प्रादेशिक, र स्थानीय तहमा कर्मचारी नियुक्ति गर्ने कार्य गर्दछ।

नेपालमा सरकारी सेवा प्राप्त गर्न चाहने व्यक्तिहरूका लागि लोकसेवा परीक्षा अत्यधिक महत्त्वपूर्ण छ। हरेक वर्ष लाखौँ विद्यार्थीहरू यस परीक्षामा सहभागी हुन्छन्, र यसको तयारीका लागि गहिरो अध्ययन, योजना, र अनुशासन आवश्यक हुन्छ। यस कारणले गर्दा, लोकसेवा तयारीका लागि महत्त्वपूर्ण प्रश्न र उत्तरहरूको विस्तृत जानकारी सहितको यो समाचार प्रकाशित गरिएको हो, ताकि तयारी गरिरहेका विद्यार्थीहरूले यथोचित मार्गनिर्देशन पाउन सकून्।

लोकसेवा तयारीका २० महत्त्वपूर्ण प्रश्न र विस्तृत उत्तर

१. नेपालको संविधान कहिले जारी भएको हो?

उत्तर: नेपालको संविधान २०७२ असोज ३ गते जारी भएको हो। यस संविधानले नेपाललाई संघीय लोकतान्त्रिक गणराज्यका रूपमा स्थापित गरेको छ। यसले मौलिक अधिकार, संघीय संरचना, न्याय प्रणाली, र धर्मनिरपेक्षता जस्ता महत्त्वपूर्ण कुरा सुनिश्चित गरेको छ।

२. नेपालको पहिलो राष्ट्रिय जनगणना कहिले भएको थियो?

उत्तर: नेपालमा पहिलो राष्ट्रिय जनगणना वि.सं. १९६८ (१९११) मा भएको थियो। यस जनगणनाले जनसंख्या, सामाजिक संरचना, र आर्थिक अवस्था सम्बन्धी महत्त्वपूर्ण तथ्यांक संकलन गरेको थियो।

३. नेपालको संविधानको धारा ५६ अनुसार राज्यको संरचना के हो?

उत्तर: धारा ५६ अनुसार, नेपालमा संघ, प्रदेश, र स्थानीय तह गरी तीन तहको शासन व्यवस्था छ। यसले संघीयताको सिद्धान्तलाई लागू गर्दै राज्यलाई तीन तहमा विभाजित गरेको छ।

४. संविधानको धारा ७४ अनुसार संघीय सरकारको संरचना कस्तो हुन्छ?

उत्तर: धारा ७४ अनुसार, संघीय सरकार व्यवस्थापिका (संसद्), कार्यपालिका (मन्त्रिपरिषद्), र न्यायपालिका (सर्वोच्च अदालत) मा विभाजित हुन्छ। यसले नेपालको लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्थामा शक्ति पृथकीकरणलाई सुनिश्चित गरेको छ।

५. नेपालको केन्द्रीय बैंकको नाम के हो?

उत्तर: नेपाल राष्ट्र बैंक नेपालको केन्द्रीय बैंक हो। यसको स्थापना २०१३ सालमा भएको हो र यसले देशको मौद्रिक नीति, मुद्रा व्यवस्थापन, र वित्तीय नियमनको काम गर्दछ।

६. स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन कहिले जारी भएको हो?

उत्तर: स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ सालमा जारी भएको हो। यस ऐनले स्थानीय तहलाई पूर्ण अधिकार र स्वायत्तता दिएको छ, जसले संघीय प्रणालीलाई प्रभावकारी बनाएको छ।

७. नेपालको पहिलो महिला राष्ट्रपति को हुन्?

उत्तर: विद्यादेवी भण्डारी नेपालकी पहिलो महिला राष्ट्रपति हुन्। उनी पहिलोपटक २०७२ सालमा निर्वाचित भएकी थिइन् र दोस्रो कार्यकालका लागि पनि निर्वाचित भएकी थिइन्।

८. लोकसेवा आयोगको स्थापना कहिले भएको हो?

उत्तर: लोकसेवा आयोगको स्थापना वि.सं. २००८ मा भएको हो। यो नेपालमा सरकारी सेवा प्रविष्टिको लागि प्रमुख संवैधानिक निकाय हो, जसले प्रतिस्पर्धात्मक परीक्षाहरूको माध्यमबाट निष्पक्ष भर्ती प्रक्रिया सञ्चालन गर्दछ।

९. नेपालको राष्ट्रिय जनगणना हरेक कति वर्षमा एकपटक हुन्छ?

उत्तर: नेपालको राष्ट्रिय जनगणना हरेक १० वर्षमा एकपटक हुन्छ। यसले नेपालको जनसंख्या, आर्थिक र सामाजिक संरचना सम्बन्धी महत्त्वपूर्ण तथ्यांक प्रदान गर्दछ।

१०. नेपालको राष्ट्रिय फूल कुन हो?

उत्तर: नेपालमा गुराँस (Rhododendron arboreum) राष्ट्रिय फूल हो। गुराँस नेपालमा व्यापक रूपमा पाइने फूल हो र यसले नेपालको प्राकृतिक र सांस्कृतिक महत्त्वलाई झल्काउँछ।

११. नेपालको केन्द्रीय संसद्‌मा कति सदस्य हुन्छन्?

उत्तर: नेपालको संघीय संसद्‌मा २७५ सदस्य प्रतिनिधिसभामा र ५९ सदस्य राष्ट्रिय सभामा हुन्छन्।

१२. नेपालको सबैभन्दा ठूलो नदी कुन हो?

उत्तर: नेपालको सबैभन्दा ठूलो र लामो नदी कर्णाली नदी हो, जसले नेपालका पश्चिमी भेगहरूलाई सिँचाइ र जलविद्युतका लागि महत्त्वपूर्ण स्रोत प्रदान गर्दछ।

१३. नेपालमा हालसम्म कति पटक संविधान जारी भएको छ?

उत्तर: नेपालमा हालसम्म ७ पटक संविधान जारी भइसकेको छ। पहिलो लिखित संविधान वि.सं. २००४ सालमा जारी भएको थियो भने अन्तिम संविधान २०७२ सालमा जारी गरिएको हो।

१४. नेपालको कानुनी शिक्षा दिने पहिलो विश्वविद्यालय कुन हो?

उत्तर: त्रिभुवन विश्वविद्यालय नेपालमा कानुनी शिक्षा दिने पहिलो विश्वविद्यालय हो। यसले कानुनी अनुसन्धान र अध्ययनमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याएको छ।

१५. नेपालको राष्ट्रिय गीत ‘सयौं थुँगा फूलका’ का रचनाकार को हुन्?

उत्तर: ‘सयौं थुँगा फूलका’ राष्ट्रिय गीतका रचनाकार व्याकुल माइला (प्रताप गुरुङ) हुन्। यस गीतले राष्ट्रिय एकता र देशप्रेमलाई प्रकट गर्दछ।

१६. गोरखा युद्ध कहिले भएको थियो?

उत्तर: गोरखा युद्ध सन् १८१४ देखि १८१६ सम्म भएको थियो। यो युद्ध नेपाल र ब्रिटिश इस्ट इण्डिया कम्पनीबीच भएको थियो।

१७. नेपालको सबैभन्दा पुरानो ऐतिहासिक राजा को हुन्?

उत्तर: नेपालको सबैभन्दा पुरानो ऐतिहासिक राजा मनदेव हुन्, जसले लिच्छवी कालमा शासन गरेका थिए।

१८. नेपाललाई कति वटा प्रदेशमा विभाजन गरिएको छ?

उत्तर: नेपाललाई सात प्रदेशमा विभाजन गरिएको छ। यसले संघीयताको सिद्धान्तलाई पालन गर्दै राज्यलाई तीन तहमा विभाजित गरेको छ।

१९. नेपालको संविधानमा कति भाग छन्?

उत्तर: नेपालको संविधानमा ३५ भाग छन्, जसले देशको कानुनी संरचना, मौलिक हक, र संघीय प्रणालीका सम्बन्धमा प्रावधानहरू राख्छ।

२०. नेपालको शिक्षा नीति के हो?

उत्तर: नेपालको शिक्षा नीति सबैलाई निःशुल्क, अनिवार्य, र गुणस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्य राखेको छ। यसले प्रत्येक नागरिकलाई आधारभूत शिक्षा उपलब्ध गराएर देशको सामाजिक-आर्थिक विकासमा योगदान पुर्याउने लक्ष्य राखेको छ।

ईप्रेस मिडिया, २०८१ असोज ९

पुरा पढ्नुहोस

क्यानडामा स्टुडेन्ट भिसा कटौती: नेपाली विद्यार्थीलाई असर

९ असोज, काठमाडौं – क्यानडा सरकारले सन् २०२५ मा अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीका लागि स्टुडेन्ट भिसा थप १० प्रतिशतले कटौती गर्ने निर्णय गरेको छ। क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले मंगलबार सामाजिक सञ्जालमार्फत् यो घोषणा गरेका हुन्। यसअघि सन् २०२४ का लागि ३५ प्रतिशत विद्यार्थीको भिसा कटौती गर्ने निर्णय गरिएको थियो। आवास, यातायात, र रोजगारीजस्ता सेवामा समस्या देखिएपछि यो निर्णय आएको हो। स्नातक तहमा जाने विद्यार्थीहरू यो निर्णयबाट प्रभावित हुनेछन्, तर स्नातकोत्तर र विद्यावारिधी विद्यार्थीहरूलाई सीमा लागू हुने छैन।

ईप्रेस मिडिया २०८१ असोज ९

पुरा पढ्नुहोस

सिटिइभिटी उपाध्यक्ष पदका लागि १३ जनाको नाम सिफारिस

काठमाडौँ, असोज ९ – प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद् (सिटिइभिटी) को उपाध्यक्ष पदका लागि १३ जनाको नाम सिफारिसमा परेका छन्। सिटिइभिटीको यो महत्त्वपूर्ण पद गत असारदेखि खाली रहेको थियो। सिफारिस समितिले भदौ १७ गते आवेदन आह्वान गरेको थियो, जसमा विभिन्न योग्य व्यक्तिहरूले आवेदन दिएका थिए।

उपाध्यक्ष पदमा डा. खेमराज जोशी, टैलेन्द्र आचार्य, ओमप्रसाद बराल, डा. कुश्माकर भट्ट, राजबहादुर गिरी, भुवनेश्वर ढुङ्गाना, मिस्टरकान्त मैनाली, जीवनारायण काफ्ले, हरिशङ्करप्रसाद साह, डा. ज्ञानबहादुर थापा, डा. महेन्द्रप्रसाद भट्ट, डा. सौरभराज जोशी, र बिमला भट्टको नाम सिफारिसमा परेको छ। यी व्यक्तिहरूलाई अन्तर्वार्ता र प्रस्तुतीकरणको माध्यमबाट छनोट गर्ने प्रक्रिया सुरु गरिएको छ।

सिटिइभिटी उपाध्यक्ष पदका लागि पहिलो चरणमा ५० जनाभन्दा बढीले आवेदन दिएका थिए। समितिले १३ जनाको नाम सिफारिस गर्दै छोटो सूची तयार पारेको हो। अब असोज ११ गतेसम्म अन्तर्वार्ता प्रक्रिया पूरा गरी छनोट गरिनेछ। अन्तर्वार्ता पछि सिफारिस गरिएका उम्मेदवारहरूको अन्तिम नामावली शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयमा पेश गरिनेछ।

सिटिइभिटी उपाध्यक्ष पद महत्त्वपूर्ण रहेको र यस पदमा बसेर नेपालका प्राविधिक र व्यावसायिक शिक्षाका नीति निर्माणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने भएकाले, योग्य र अनुभवी व्यक्तिहरू छनोट गर्न जोड दिइएको छ। उपाध्यक्ष पदमा नियुक्त हुने व्यक्तिले सिटिइभिटीको संरचना सुदृढ गर्ने, प्राविधिक शिक्षाको पहुँच र गुणस्तर सुधार्ने, तथा नेपालमा प्राविधिक र व्यावसायिक शिक्षालाई आधुनिक प्रणालीसँग समन्वय गरेर अघि बढाउने योजनामा काम गर्नुपर्नेछ।

सिटिइभिटीको उपाध्यक्ष पदमा धेरैजसो डिग्री प्राप्त प्राविधिक विशेषज्ञ, प्राज्ञिक तथा विभिन्न शैक्षिक संस्थाका पूर्वप्रमुखहरूले आवेदन दिएका थिए। छानिएका उम्मेदवारहरू प्राविधिक शिक्षाको क्षेत्रमा लामो अनुभव र योगदान दिएका छन्, जसका कारण सिटिइभिटीको भावी नेतृत्व प्रभावकारी हुने अपेक्षा गरिएको छ।

ईप्रेस मिडिया

असोज ९, २०८१

पुरा पढ्नुहोस

शिक्षक सरुवाको विरोधमा विधार्थीद्वारा नगरपालिका र मेयरको घरमा तोडफोड

 रौतहट । रौतहटस्थित एकजना शिक्षकको सरुवाको बिषय लिएर विद्यार्थीहरुले नगरपालिका संगै मेयरको घरमा समेत तोडफोड गरेका छन् ।
स्थानीय देवाही गोनाही  नगर अन्तर्गत जयकिसान माबि धरहरिका प्रधानाध्यापकको सरुवा नहुँदै विधार्थीहरुले नगरपालिका भवन र मेयरको घरमा तोडफोड गरेका छन् ।
विद्यालयमा अध्ययनरत दर्जनौँको संख्यामा गएका विद्यार्थीहरूले मंगलवार अपरान्ह मेयर प्रेमलाल साह बिरुद्द बिभिन्न चर्का नारा लगाउँदै नगरपालिका अगाडी टायर बालेर प्रदर्शन गरिरहेका थिए ।
प्रदर्शनसंगै विद्यार्थीहरुले गरेको ढुंगामुढाले नगरपालिका भवनको सम्पूर्ण झ्यालको सिसा फुटेको छ । विद्यार्थीहरूले नगरपालिका भवनको छेउमै रहेको जेसिविको सम्पूर्ण सबै सिसा फुटाएका छन् । 
विद्यार्थीहरुले गरेको ढुंगा प्रहारबाट तीनजना प्रहरी घाईते भएका छन् । प्रदर्शनको क्रममा कुनै अप्रिय नहोस भनेर नगरपालिकाको कार्यालयमा दिउसोभरी ठूलो संख्यामा नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी परिचालन गरिएको थियो।
प्रधानाध्यापक सञ्जय साह,वडा ९ का अध्यक्ष बीरबहादुर साह, बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष छविलाल भन्ने श्यामानन्दन साह, स्थानिय राजेश साह, रञ्जन साह,गुदु यादव, नागेन्द्र यादव, लखिन्द्र भन्ने नबी लाल साहले बिभिन्न पूर्वाग्रह राखेर विधार्थी उचालेर प्रदर्शन र तोडफोड गराएको देवाही गोनाहिका मेयर प्रेमलाल साह कानुले बताएका छन् ।
मंगलबार नगरपालिकाको कार्यकक्षमा शिक्षा समितिको बैठक चलिरहेको थियो । सोही क्रममा एक्कासी आएका विद्यार्थीको समूहले  विद्यालय व्यवस्थापन समितिका पदाधिकारी संग बिना सल्लाह मेयर प्रेमलाल साहले व्यक्तिगत स्वार्थ पूर्तिका लागि प्रधानाध्यापक संजय प्रसाद साहको गरेको सरुवा बदर हुनुपर्ने भन्दै प्रदर्शन तथा तोडफोड सुरुगरेको मेयर कानुले बताएका छन् ।
शिक्षा समितिको बैठक स्थगित गरेपछि विद्यार्थीहरू फर्केको थियो । नगरपालिका बाट फर्केर गएका विद्यार्थीहरू देवाही गोनाही ९ धरहरीस्थित आफ्नो घरमा पनि ढुंगामुढा गरेको मेयर कानुले बताए । 
त्यतिमात्र नभई विद्यार्थीहरू नगर अस्पतालको प्राङ्गणमा राखिएको एम्बुलेन्समा समेत तोडफोड गरेको उनले बताए । राजनीतिक पूर्वाग्रहको कारण प्रधानाध्यापक सञ्जय साह वडा अध्यक्ष, बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष समेतका मानिसले विधार्थी उचालेर घटना गरिएको मेयर प्रेमलाल साह कानुले दावी गरेका छन् । विद्यार्थीद्वारा गरिएको तोडफोड र ढुंगामुढा बाट १५ लाख भन्दा बढीको क्षती भएको अनुमान गरिएको मेयर कानुले बताए । 
जिल्ला प्रहरी प्रवक्ता डिएसपी एलिजा गिरीले घटनाको पुष्टी गरेकी छिन् । ढुंगामुढाबाट घाईते तीनैजना प्रहरीको गरुडा स्थित अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।

पुरा पढ्नुहोस

एसइईको पुरक परीक्षाको नतिजा सार्बजनिक, ५६.७८ प्रतिशत उत्तीर्ण 

काठमाडौं । माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को ग्रेड वृद्धि (पूरक) परीक्षाको नतिजा सार्बजनिक भएको छ । 
परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयका अनुसार २ लाख १० हजार ३२१ जनाले परीक्षा दिएकोमा यो ५६.७८ प्रतिशत अर्उथात  १ लाख १९ हजार ४२५ जना ग्रेड (पास) भएका छन् । २०८० मा  सञ्चालित एसईई कक्षा १० को पूरक परीक्षा गत साउन २३ देखि ३१ सम्म सञ्चालन भएको थियो ।
परीक्षा नियन्त्रक  कार्यालयका अनुसार पुरक परीक्षामा ननग्रेड  र अनुपस्थित विद्यार्थी ९० हजार ८८८ जना रहेका छन् भने ८ जनाको उत्तरपुस्तिका रद्द भएको छ । 
नतिजा अनुसार ३.६१ देखि ४ जीपीए ल्याउने १८ जना छन् भने जीपीए १.६ देखि २.० ल्याउने ६४ जना, जीपीए २.०१ देखि २.४ ल्याउने १९ हजार ४९६ जना, जीपीए २.४१ देखि २.८० ल्याउने ७४ हजार ४०६ जना रहेका छन् । जीत्यस्तै पीए २.८१ देखि ३.० ल्याउने २३ हजार ६२३ जना छन् भने जीपीए ३.१ देखि ३.६ ल्याउने १ हजार ५१८ जना रहेका छन्। 
लेटर ग्रेडिङ निर्देशिका २०७८ को व्यवस्थाअनुसार परीक्षार्थीले परीक्षा दिएको विषयको बाह् सैद्धान्तिक परीक्षामा ३५ प्रतिशत र आन्तरिक मूल्यांकनमा ४० प्रतिशत अंक प्राप्त गर्नुपर्ने छ। जसमा सैद्धान्तिक ७५ पूर्णांकका विषयमा कम्तीमा २७ र आन्तरिक २५ पूर्णांकमा कम्तीमा १० अंक प्राप्त गर्नुपर्ने व्यवस्था छ। 
यो परीक्षाको नतिजामा कुनै विषयमा एनग्रेड(एनजी) भएमा लगातार तीन वर्षसम्म एनजी आएका विषयमा मात्र ग्रेड वृद्धिका लागि आगामी वार्षिक परीक्षामा सम्मिलित हुन पाउने व्यवस्था छ । २०८० मा  सञ्चालित एसईईको नियमित परीक्षामा पनि  ४७.८६ प्रतिशतमात्रै विद्यार्थी उत्तीर्ण भएपछि सरकारले सबै अनुतिर्ण विद्यार्थीलाई पुरक परीक्षा दिने अवसर दिएको थियो ।

पुरा पढ्नुहोस

त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालले क्लिनिकल रजिस्ट्रार पदका लागि आवेदन खुला

काठमाडौँ – त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालले अस्थायी करार सेवाका लागि ३ जना क्लिनिकल रजिस्ट्रार पदमा आवेदन माग गरेको छ। २१ देखि ४५ वर्ष उमेरका नेपाली नागरिकहरूले २०८१ साल असोज १३ गतेभित्र आवेदन दिन सक्नेछन्। आवेदन शुल्क रु. २,००० बैंकमा जम्मा गरी भौचर सहित फाराम बुझाउनु पर्नेछ। विस्तृत जानकारीका लागि शिक्षण अस्पतालको कर्मचारी प्रशासन शाखामा सम्पर्क गर्न अनुरोध गरिएको छ।

ईप्रेस मिडिया
आश्विन ७, २०८१

पुरा पढ्नुहोस

एसइई नतिजामा उल्लेख्य सुधार ल्याउन नीतिगत पहल सुरु भइसकेको छ- प्रधानमन्त्री

काठमाडौँ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आउँदो कक्षा १० को माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई)को नतिजालाई लगभग ७० प्रतिशतसम्म पुर्याउन नीतिगत पहल सुरु भइसकेको बताएका छन् ।
राष्ट्रिय शिक्षा दिवस, २०८१ मूल समारोह समितिको कार्यक्रमलाई आज सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री ओलीले हाल कायम रहेको शिक्षा क्षेत्रको पछ्यौटेपन हटाउन सरकार लागिपरेको जनाउँदै अनलाइन कक्षाबाट विद्यार्थीलाई मुख्य विषयहरु पढाएर एसइईको नतिजामा उल्लेख्य सुधार गर्न थालिएको जनाए । हाल एसइईमा ५० प्रतिशतको हाराहारीमा विद्यार्थी उत्तिर्ण हुँदै आएका छन् ।
‘एसइईको नतिजामा उल्लेख्य सुधार गर्नुपर्छ भनेर उत्तिर्ण प्रतिशत बढाउन नीतिगत पहल सुरु भइसकेको छ । हामीसँग कुरा मात्रै गरेर बस्ने समय छैन । शिक्षा, ज्ञान, तप, योग, सभ्यता, संस्कृति रहेको यस भूमिको शिक्षा अब पछाडि परिरहन सक्दैन ।’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने, ‘सात सालको प्रजातन्त्रको स्थापनासँगै नेपालमा गाउँ गाउँमा स्वतःस्फुर्तरुपमा शिक्षा विकासको लहर चलेको थियो तर हामी जति अगाडि बढ्नुपर्ने थियो, त्यति अघि बढ्न सकेका छैनौँ । राणा र राजाहरुले आफ्नो ऐस आराम र शासनमा मात्रै बढी रमाएका थिए । अहिले गणतन्त्र आइसकेको छ । यस व्यवस्थाको शिक्षालाई पछाडि पर्न नदिनु हामी सबैको दायित्व हो ।’ उनले विश्वस्तरमा  प्रतिष्पर्धा गर्न सक्ने सक्षम नागरिक उत्पादन गर्न शिक्षाकर्मीलाई आग्रह गरे । 
कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री ओलीले उच्चशिक्षा, विद्यालय तह र सामाजिक क्षेत्रमा उत्कृष्टता हासिल गर्ने क्याम्पस, विद्यालय र संस्थालाई पुरस्कार वितरण गरे । 
‘ज्ञान, विज्ञान, सीप, उद्यम र मौलिकता: साझेदारी र प्रणालीगत सक्षमता’ भन्ने आदर्श वाक्यका साथ आज देशभर शिक्षा दिवस मनाइएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीको अघिल्लो कार्यकालमा अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा ऐन, २०७५ जारी भएको दिनलाई आधारमा मानेर पछिल्ला वर्षमा असोज २ गतेलाई शिक्षा दिवस मनाउन थालिएको हो ।

पुरा पढ्नुहोस

शिक्षाको पछौटेपन हटाउन सरकारले विशेष पहल गरिरहेको छ: प्रधानमन्त्री ओली

काठमाडौं — प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले शिक्षाको पछौटेपनलाई हटाउन सरकारले विशेष ध्यान दिँदै काम गरिरहेको बताएका छन्। राष्ट्रिय शिक्षा दिवसको अवसरमा काठमाडौंमा आयोजित कार्यक्रममा बोल्दै प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालको शिक्षा क्षेत्रलाई अघि बढाउन सरकार गम्भीर रहेको स्पष्ट पारे।

कार्यक्रममा उनले शिक्षा क्षेत्रलाई सुधार्न सरकारले विशेष पहल गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे। बालबालिकाको शिक्षामा बलियो आधार निर्माण गर्दै उनीहरूलाई सक्षम बनाउनुपर्ने उनले बताए। नयाँ पुस्ताका बालबालिकाहरू सक्षम रहेको र उनीहरूलाई रुचि अनुसारको शिक्षा दिन जरुरी रहेको उनले जोड दिए।

उनले शिक्षा प्रणालीमा सुधार गरी, विद्यार्थीहरूको ट्यालेन्ट र रुचिलाई प्राथमिकता दिने शिक्षा पद्धति विकास गर्नुपर्ने बताए। प्रधानमन्त्री ओलीले भने, “हाम्रो नयाँ पुस्ताका बालबालिकाहरू लद्दु छैनन्, असक्षम छैनन्। समस्या शिक्षालाई दिने तरिकामा छ। हामीले विद्यार्थीहरूको ट्यालेन्सीलाई सही तरिकाले पहिचान नगर्दा समस्या भएको हो।”

प्रधानमन्त्री ओलीले शिक्षालाई बालबालिकाको तहदेखि मजबुत बनाउँदै, पछौटेपनलाई हटाउने प्रयासमा सरकार लागि परेको उल्लेख गरे। शिक्षा, सीप, विज्ञान, र प्रविधिको क्षेत्रमा नेपाललाई अब पछाडि नपार्ने उनको प्रतिबद्धता थियो।

उनले परिस्थितिमा सकारात्मक व्यवस्थापन गर्दै शिक्षाको गुणस्तरमा सुधार ल्याउने सरकारको योजना रहेको बताए।

ईप्रेस मिडिया, असोज २, २०८१

पुरा पढ्नुहोस